वसुंधरा महोत्सवात यावर्षी पाहिंल्यादाच पर्यावरण साहित्य संमेलन योजण्यात आले आहे. याचेऔचित्य साधून पर्यावरण आणि निसर्गासाठी लिखाण करणारे जेष्ठ लेखक श्री. मारुती चितमपल्ली यांना लिमजी जलगाववाला वसुंधरा जीवनगौरव पुरस्कार देऊन सन्मानित करण्यात आले आहे. श्री. मारुती चितमपल्ली यांनी २००६ मध्ये सोलापूर येथे संपन्न झालेल्या मराठी साहित्य संमेलनाचे अध्यक्षस्थान भूषविले आहे. त्यांनी निसर्ग आणि वन्यजीवावर विपुल लिखाण केले आहे. त्यांच्या प्रमुख साहित्य संपदेमध्ये रातवा, रानवाटा, निळावंती, पक्षीकोश, प्राणीकोश, सुवर्णगरुड, निसर्गवाचन, शब्दांचे धन, जंगलाच देण, मृगपक्षीशास्त्र, केशराचा पाऊस, घरट्या पलीकडे, आनंददायी बगळे, पक्षी जाय दिगंतरा, चकवा चांदण : एक वनोपनिषद अशा अनेक पुस्तकांचा प्रामुख्याने समावेश होतो.

आपल्या भारदस्त आवाजातल्या पोवाड्याचा माध्यमातून पर्यावरणाचा आणि निसर्ग संवर्धनाचा जागर करणारे शिवाजीराव पाटील यांना वसुंधरा सन्मान २०१७ पुरस्कार देण्यात येत आहे. ते पाचोरा तालुक्यातील नगरदेवळा येथील रहिवासी आहेत. महाराष्ट्र शासनाच्या पाणलोट अभियान, ग्राम स्वच्छता अभियान पर्यावरण प्रबोधन अशा अनेक उपक्रमांमध्ये त्यांनी सक्रीय सहभाग घेतला असून, स्वत: अनेक गीते आणि नाटकांचे लेखन केले आहे. ' जागर पर्यावरणाचा ' हा त्यांचा कार्यक्रम अतिशय प्रभावी असून, खेड्या-पाड्यात, शहरी भागात ते सातत्याने प्रबोधन करीत असतात. १९७१ पासून ते शाहीरी करीत आहोत, त्यांच्या या प्रबोधनात्मक कार्यामुळे त्यांना अनेक पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले आहे, यामध्ये शाहीर गौरव पुरस्कार, गीताई लंबे समाजभूषण पुरस्कार, राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज पुरस्कार, ग्राम गौरव पुरस्कार यांचा समावेश आहे.

२००५ पासून निसर्ग संवर्धनाच्या कार्यात सर्पमित्र म्हणून कार्य प्रारंभ करणारे बाळकृष्ण देवरे एक संवेदनशील कार्यकर्ते आहेत. शाळा, महाविद्यालयामध्ये शिबिरे, कार्यशाळा, निसर्ग संवर्धन आणि पर्यावरण विषय जनजागृतीवर विशेषभर देणारे देवरे हे जळगाव शहरातील बेकायदा वृक्षतोडी विरोधात अतिशय जागरूक असतात. रेस्कू फोर्सच्या माध्यमातून आणि पशुवेद्यकीय अधिकाऱ्यांच्या सल्ल्याने पक्षी, वन्यप्राणी आणि सापांना मूळ अधिवासात ते सोडण्याचे कार्य त्यांचे अव्याहतपणे सुरु असते. दरवर्षी वन्यजीव सप्ताह, जागतिक पर्यावरणदिन आणि व्याघ्रदिनाच्या कार्यक्रमाचे आयोजन करण्यात त्यांचा पुढाकार असतो. महाराष्ट्र राज्य पहिले सर्प मित्र संमेलन संयोजनात त्यांचे योगदान महत्वपूर्ण होते.

गेल्या ७ वर्षापासून पर्यावरण संवर्धन आणि खगोलशास्त्रात सक्र्यीपणे कार्य करणारे इम्रान इतबार तडवी यांनी आपल्या कार्याला संख्यात्मक स्वरूप देण्यासाठी अग्निपंख नावाची संस्था सुरु केली . त्याचप्रमाणे केंद्र शासन पुरस्कृत नेहरू युवा केंद्राचे युवा साथी म्हणून कार्य करीत असतांना ग्रामीण युवा मंडळासाठी पर्यावरण जनजागृतीचे व वृक्षारोपणाचे व्यापक कार्य केले आहे. विशेषतः पक्षी निरीक्षण, निसर्ग भ्रमण, वसुंधरा महोत्सव, पक्षी मित्र संमेलन, सातपुडा बचाव अभियान, वाघ वाचवा अशा विविध अभियानात उल्लेखनीय योगदान त्यांनी दिले आहे.

पर्यावरण व निसर्ग अभ्यासक अजय विश्वनाथ पाटील यांना या वर्षाचा वसुंधरा मित्र पुरस्कार देण्यात येत आहे. त्यांनी महाविद्यालयीन जीवनापासून निसर्ग संवर्धनाच्या कार्यास प्रारंभ केला. २०१४ मध्ये सर्वप्रथम मु.जे. महाविद्यालमध्ये नेचर क्लबची स्थापना केली. या नेचर क्लब जळगाव, जामनेर, पाचोरा, बोदवड, रावेर, चोपडा तालुक्यातील अनेक विद्यार्थी आहेत. ते आपआपल्या तालुक्यातील गावांमध्ये जाऊन जनजागृती आणि निसर्ग संवर्धनाचे कार्य करीत असतात. आपल्या विविध उपक्रमांमध्ये वनसंवर्धन विषयक पथनाट्य वृक्षरोपण, गणेश विसर्जनावेळी निर्माल्य संकलन, निसर्ग सहली, पक्षी गणना, प्राणी गणना, अशा विविध उपक्रमांचा समावेश असतो. २०१६ मध्ये त्यांची वाईल्ड लाइफ क्राईम कंट्रोल ब्युरोवर स्वयंसेवक म्हणून निवड करण्यात आली आहे.